Excuses maken? Mediation biedt een veilige omgeving waarin de angst voor de juridische consequentie van een excuus kan worden weggenomen.
Wat is eigenlijk een excuus? Voor een excuus bestaat niet een eenduidige definitie. Uit de definities wordt wel duidelijk dat een excuus één of meer elementen hoort te bevatten. Algemeen wordt aanvaard dat het belangrijkste en meest krachtigste kenmerk van een excuus is het aanvaarden van verantwoordelijkheid. Aanvaarden van de verantwoordelijkheid draagt het meeste bij aan de effectiviteit van de excuses.
Als een schadeveroorzaker zijn excuses aanbiedt, dan wordt het beeld van de benadeelde bijgesteld. Een excuserende schadeveroorzaker wordt dan met andere ogen bekeken. De schadeveroorzaker zou minder opzettelijk hebben gehandeld, waardoor de mindere verantwoordelijk wordt gehouden. Ook wordt de kans minder groot geacht dat de schadeveroorzaker dezelfde fout in de toekomst nog eens zal maken.
Bij de benadeelden nemen ook de negatieve gevoelens af. Boosheid en wrok worden minder.
Een gevolg van deze door excuses veroorzaakte veranderingen is dat benadeelden bereid zijn een meer constructieve houding aan te nemen in de schadeafwikkeling. Uit onderzoek blijkt dat benadeelden als gevolg van excuses minder geneigd zijn juridisch advies in te winnen, eerder bereid zijn een schikking te accepteren en minder snel een juridische procedure starten.
Excuses dragen bij aan een soepeler verloop van de schadeafwikkeling. Schikkingen worden gestimuleerd en kostbare procedures kunnen worden voorkomen.
In de rechtspraktijk wordt veelvuldig geadviseerd om geen excuses aan te bieden. Een excuus zou namelijk inhouden dat aansprakelijkheid wordt erkend. De angst om aansprakelijkheid te erkennen, staat excuses in de weg.
Wellicht moet wetgeving hier de oplossing bieden.
Uit de rechtspraak blijkt dat excuses kunnen leiden tot erkenning van feiten en ook tot het erkennen van aansprakelijkheid. Hierbij wordt zelfs gebruik gemaakt van het vertrouwen dat de benadeelde mocht ontlenen aan de excuses. Deze redenering maakt het voor degene, die excuses maakt, lastig in te schatten op welke wijze de benadeelde zijn excuus zal opvatten. Worden excuses door de ontvanger gezien als erkenning van feiten of zelfs als een erkenning van aansprakelijkheid?
Deze risico’s zouden ervoor pleiten om excuses op papier te zetten en de bedoeling van de excuses te beperken. Maar ja, is dit een wijze van communiceren waarin excuses nog wel waarde hebben?
Overigens blijkt uit onderzoek dat advocaten anders reageren op excuses dan “gewone mensen”. Advocaten begrijpen de excuses die worden aangeboden evenzo als een benadeelde. Maar een benadeelde is bereid om na een excuus tegen een lager bedrag te schikken. Bij advocaten is deze bereidheid niet gevonden. Een verklaring hiervoor kan zijn dat advocaten zelf afstand houden tot de kwestie en daardoor ook minder voor excuses zouden zijn. Advocaten zien excuses eerder als een kans om de onderhandelingspositie van hun cliënt te versterken.
Het is de vraag of de cliënt gebaat is bij deze opstelling van de advocaat. Is een goede onderhandelingspositie het enige belang voor de cliënt? Dat dient de advocaat goed voor ogen te houden, want wellicht spelen er belangen mee die zich niet in een onderhandelingspositie tot uitdrukking laten brengen.
In mediation kunnen excuses in een veilige omgeving aan de orde komen en kunnen deze de waarde krijgen die zij verdienen. Daarnaast zullen excuses in een mediation de onderhandelingspositie niet te schaden, met name niet omdat in mediation alle belangen en kwesties aan de orde worden gesteld.
Vragen over mediation: neem even contact met mij op via 06 54 28 80 49 of 0229-249660.
